Mae’r cyfyngiad 20mya yng Nghymru wedi bod yn destun dadlau ers tro bellach, gyda safbwyntiau amrywiol yn cael eu mynegi ar y ddwy ochr i’r ddadl. Er bod Llywodraeth Cymru yn honni bod gweithredu’r terfyn hwn ar draws llawer o ffyrdd yn angenrheidiol i achub bywydau a lleihau damweiniau, mae eraill yn dadlau mai ffordd syml o gosbi modurwyr ydyw ac y bydd yn gwneud mwy o ddrwg nag o les.
Mae cefnogwyr y cyfyngiad 20mya yn dadlau y bydd yn gwneud ffyrdd yn fwy diogel i gerddwyr a beicwyr, yn enwedig y tu allan i ysgolion ac ysbytai. Gan fod y lleoliadau hyn yn aml yn brysur ac yn orlawn, gall gostwng y terfyn cyflymder i 20mya helpu i atal damweiniau ac achub bywydau. Dadleuir hefyd y bydd y gostyngiad mewn terfynau cyflymder yn helpu i leihau llygredd aer a gwneud cymunedau yn lleoedd mwy diogel a dymunol i fyw ynddynt.
Ar y llaw arall, mae gwrthwynebwyr y cynllun yn dadlau mai’r cyfan y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud yw defnyddio’r terfyn 20mya fel ffordd i gosbi modurwyr a chynhyrchu refeniw. Maen nhw’n dadlau bod gweithredu’r cynllun hwn ar draws llawer o ffyrdd yn ddiangen ac y bydd yn gwneud mwy o ddrwg nag o les. Er enghraifft, bydd y cynllun yn costio tua £4.5bn i economi Cymru ac yn cynyddu bil tanwydd unigolyn yn sylweddol.
At hynny, dadleuir y dylai Llywodraeth Cymru ganolbwyntio ar wella trafnidiaeth gyhoeddus yn hytrach na chosbi modurwyr. Mae hyn yn cynnwys buddsoddi mewn bysiau a threnau a gwella amlder eu rhedeg. Bydd hyn yn annog mwy o bobl i ddefnyddio trafnidiaeth gyhoeddus, gan leihau tagfeydd traffig a llygredd aer tra hefyd yn darparu opsiynau teithio mwy diogel a chynaliadwy.
Mae’n bwysig ystyried effaith y cynllun hwn ar wahanol grwpiau o bobl. Er y gallai fod o fudd i gerddwyr a beicwyr, gall hefyd niweidio busnesau a’r economi. Ymhellach, mae gosod y cynllun heb ymgynghori digonol â phobl Cymru yn codi pryderon am y broses ddemocrataidd yn y wlad. Mae’n bwysig i Lywodraeth Cymru ystyried safbwyntiau a barn yr holl randdeiliaid cyn gweithredu unrhyw gynllun a allai gael effaith sylweddol ar fywydau ei dinasyddion.
I gloi, er bod dadleuon o blaid ac yn erbyn y terfyn 20mya yng Nghymru, mae’n hanfodol i Lywodraeth Cymru ystyried effaith hirdymor y cynllun hwn ar yr economi, yr amgylchedd, a bywydau ei dinasyddion. Rhaid i’r llywodraeth bwyso a mesur manteision ac anfanteision y cynllun hwn yn ofalus a sicrhau ei fod yn cael ei weithredu mewn ffordd sy’n deg, yn gynaliadwy ac yn effeithiol. Nid yw canolbwyntio ar leihau marwolaethau ar y ffyrdd yn unig yn ddigon; rhaid i’r llywodraeth hefyd ystyried goblygiadau ehangach y cynllun hwn ar fywydau pobl yng Nghymru.
Crynhoi
Mae gweithredu terfyn 20mya ar draws llawer o ffyrdd yng Nghymru wedi cael ei drafod gyda chefnogwyr yn dadlau y bydd yn gwneud ffyrdd yn fwy diogel i gerddwyr a beicwyr, yn lleihau llygredd aer ac yn gwneud cymunedau yn fwy diogel. Fodd bynnag, mae gwrthwynebwyr yn dadlau ei fod yn ffordd o gosbi modurwyr a bydd yn niweidio’r economi. Maen nhw’n awgrymu y dylai Llywodraeth Cymru yn lle hynny fuddsoddi mewn gwella trafnidiaeth gyhoeddus er mwyn lleihau tagfeydd traffig a llygredd aer. Mae pryderon hefyd wedi eu codi am y broses ddemocrataidd gyda gosod y cynllun heb ymgynghori digonol. Rhaid i Lywodraeth Cymru ystyried safbwyntiau a barn yr holl randdeiliaid a sicrhau bod y cynllun yn cael ei roi ar waith mewn ffordd deg, gynaliadwy ac effeithiol.